آثار خوب و مشروب تُند

رُمان "دريا" جان بن‌ويل (John Banville) نويسنده ايرلندی، روزگذشته برنده معتبرترين جايزه ادبی بريتانيا، يعنی "بوکر" گرديد. جايزه بوکر که اهدای آن از سال 1968 آغاز شده، به‌خاطر به شهرت رساندن نويسندگان بريتانيايی، ايرلندی يا نويسندگانی که عضوی از کشورهای مشترک‌المنافع به زبان انگليسی هستند، شهره جهان ادبيات گرديد.
اما آن‌چه که بيش از همه توجه مرا در اين رويداد ادبی بخود جلب کرد، سخنان آقای جان بن‌ويل (John Banville) بود. وی به پرسش خبرنگارانی که می‌خواستند بدانند پول 80 هزار دلاری اين جايزه را صرف چه کاری خواهد کرد، چنين پاسخ گفت: آثار خوب و مشروب تُند!
من از اين سخن دو‌منظوره، چنين استنباط می‌کنم که ايرلندی‌های کلاسيک، همان رفتارها و خصوص‌ياتی را دارا هستند که ايرانيان هم‌نسل‌من، عمری گرفتار آن‌اند. فضای عاميانه، وجود قدرت‌مند شارلاتانيسم و شانتاژ و فرهنگی که هنوز ديدن عکس "مار" را برخواندن نام "مار" ترجيح می‌دادند؛ بسياری از انسان‌های دانا و سرد و گرم چشيده به‌معنی واقعی را مجبور به سکوت ساخته بود. ممکن است بعضی‌ها، اين خصوص‌يات را نشانه ضعف بدانند، ولی من در اين عرصه‌ها وارد نمی‌شوم. بنظرم، حالا شايد سخن آقای جان بن‌ويل، نوعی پيش‌نهاد عملی و خطاب به همه کسانی باشد که تا اين لحظه لب بسته‌اند و سکوت کرده‌اند. نمی‌خواهم بگويم مستی، يعنی رُک‌گويی و راستی! اما يکی‌ـ‌دو استکان بالا انداختن که ضرری ندارد، دارد؟