کولکاويس آمريکايی

در فرهنگ عمومی گيلان زمين، به فرزندی که سرِ ناسازگاری با سُنت و نظام خانوادگی نشان می‌دهد و همواره خارج از هارمونی می‌نوازد؛ می‌گويند «کولکاپيس» يا «کولکاويس».

  

کولکاويس در واقع نام گيلکی پرندۀ جذاب، خوش صدا، پُر انرژی و هميشه شادی است که در زبان فارسی «چرخ ريسک» گفته می‌شود. اما گيلانی‌های قديم اين نام را برنمی‌تافتند چون‌که در فرهنگ فولکلوريک گيلان زمين، کولکاويس پرنده‌ای‌ست از جنس و تخم بلبل ولی از آن‌جايی که ناهم‌نواست و آوازی ديگر سر می‌دهد، او را عضو ناخلف خانواده بلبل می‌شناختند. گيلانی‌های قديم اعتقاد داشتند "بلبل هفت تخم می‌گذارد که گاه‌گاهی  شش‌تای آن بلبل می‌شوند و يکی کولکاويس". در واقع اصطلاح کولکاويس بيان‌گر شرايطِ بغايت استثنايی خلاف قاعده‌‌ای‌ست که هم در جهان طبيعت، و هم در جهان سياست قابل اتفاق و لمس و رؤيت است.

اين مقدمه را نوشتم تا بگويم مدتی‌ست که تعدادی از گيلانی‌های مقيم آمريکا، دونالد ترامپ را نخستين «کولکاويس آمريکايی» معرفی می‌کنند. آيا می‌شود چنين طنز تلخی را در بارۀ رئيس جمهوری که عمر رياست و کارنامه‌اش کم‌تر از شش ماه است، به‌کار بُرد؟ به لحاظ منظقی، خير! با اين وجود، در اين طنز تلخ واقعيت انکارناپذيری هم ديده می‌شود که اگر چه پيش از ترامپ در ميان فرزندان «عمو سام»، چندتايی کم‌خرد نيز مثل «جرج بوش پسر» وجود داشتند اما هيچ‌کدام‌شان، گامی عليه سنت حاکم برنداشتند. نگاه آن‌ها به نظام ملی و بين‌المللی، هرگز نگاه «بساز و بفروشی» نبود. برعکس، برای ترامپ فرقی نمی‌کند که در بارۀ نظام حقوقی يا قضايی آمريکا دارد صحبت می‌کند يا در بارۀ نظام‌های سياسی موجود در خاورميانه. او همه چيز را شبيه خانه‌های «کلنگی» می‌بيند که بايد از دَم تخريب گردند و دوباره ساخته و فروخته شوند. از اين منظر بايد گفت رونالد ترامپ، نخستين فرزندی‌ست که «نظام‌شکن» و «تعادل برهم‌زن» است و شبيه‌ی «کولکاويس»، دارد سازی خلاف هارمونی می‌نوازد.